U heeft het vast wel eens meegemaakt, u bent samen met iemand uit verveling een muntje aan het opgooien. Om de beurt voorspellen jullie of het kop of munt wordt. Kop heeft al een paar worpen achter elkaar gewonnen dus u denkt dat het de volgende keer wel weer munt zal worden – 50% kans tenslotte – en zet in. Helaas, het is wederom kop geworden en u verliest de ronde.
Dit fenomeen staat bekend als de denkfout van de gokker of de Monte Carlo misvatting.
U heeft uw ronde kop-of-munt verloren, dat valt nog mee. Maar deze denkfout heeft in 1913 in een casino in Monte Carlo enkele spelers van een potje roulette miljoenen franken gekost. Het balletje van de roulettetafel was al 15 keer op zwart gekomen. De kans dat dit gebeurt is heel klein. De kans dat dit 16, 17 of 18 keer gebeurt is nog veel kleiner. Dus de spelers zetten massaal hoge bedragen in op rood. Maar helaas voor de spelers bleef het balletje op zwart terechtkomen. Pas bij de 27e worp kwam het balletje weer op rood terecht, maar toen waren de meeste spelers hun geld al kwijt.
Compenserende kracht
Mensen zijn geneigd om te denken dat toeval een compenserende kracht heeft. De kans op kop of munt is voor beide opties 50% – dus moeten ze even vaak voorkomen – dus is het logisch dat na een reeks koppen weer een munt zal vallen om de balans kloppend te maken.
Helaas voor de mensen die nu hun strategie voor het casino in duigen zien vallen, maar er is bij losstaande gebeurtenissen geen compenserende kracht. Het muntje weet niet dat het de vorige keer op kop is gevallen en het balletje van de roulettetafel weet niet dat het al 15 keer op zwart is gevallen. Elke worp is een geval op zich, met telkens de zelfde beginkansen.
Dus wat doet u nu als u weer eens op vakantie in dat verre warme land op straat wordt uitgedaagd voor een potje kop-of-munt waarbij de omstanders vertellen dat kop al 50 worpen achter elkaar heeft gewonnen? U weet dat het statistisch gezien niet uitmaakt of u op kop of munt inzet, maar als u verstandig bent zet u in op kop want het muntje is waarschijnlijk aan één kant verzwaard.
Trap dus niet in de gokkers denkfout en vertrouw niet enkel op uw statistische kennis maar ook op uw gezond verstand.